Görsel 4.10’teki devreye enerji uygulandığında dirençlerin tolerans farklılığından dolayı transistörlerden biri iletime, diğeri kesime gider. TR1 iletime geçtikten bir süre sonra C2 deşarj, C1 şarj olur. TR1 kesime, TR2 iletime gider. TR2 iletime gittiğinde C1 deşarj, C2 şarj olmaya başlar. Belli bir süre sonra TR1 yeniden iletime TR2‘de tekrar kesime gider. Bu durum sürekli tekrarlanır. Transistörlerin sırayla iletime ve kesime gitmesi transistör kollektörlerinde kare dalga sinyalin oluşmasını sağlar.
Görsel 4.10: Kararsız multivibratör devresi
MALZEME LİSTESİ
| Adı | Özelliği | Sembolü | Görünüşü | Miktarı |
| Transistör | BC237 (TO-92 kılıf) | 2 adet | ||
| LED | Kırmızı | 2 adet | ||
| Direnç | 220Ω | 2 adet | ||
| Direnç | 56kΩ | 2 adet | ||
| Kondansatör | 47µf/16V | 2 adet |
İŞLEM BASAMAKLARI
- Görsel 4.10’teki devreyi kurunuz.
- Devreye enerji veriniz.
- Devrenin çalışmasını gözlemleyiniz.
- TR1’in tetiklenmesi için geçen süreyi belirleyen elemanları Tablo 4.9’e yazınız.
- TR2’nin tetiklenmesi için geçen süreyi belirleyen elemanları Tablo 4.9’e yazınız.
DEĞERLENDİRMELER
Tablo 4.9: Kararsız multivibratör
| Transistör | Elemanlar(T=R·C) | |
| TR1 | ||
| TR2 | ||
SORULAR
- LED’lerin yanık kalma süreleri eşit midir? Farklı sürelerde nasıl çalıştırılır?
- Devre 12 V ile beslenirse hangi iki direncin değeri arttırılmalıdır? Nedenini açıklayınız.
- LED’ler aynı anda yanar mı?
LED’lerin yanık kalma süreleri, üretim kalitesi ve kullanım koşulları gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Genellikle aynı tip ve markadaki LED’ler benzer ömürlere sahip olma eğilimindedir, ancak her birinin tam olarak aynı süreyle yanması garanti edilemez. Kullanılan malzeme kalitesi, çalışma sıcaklıkları, akım ve voltaj değerleri, yanık süresini etkileyen faktörler arasındadır.
12 V ile beslendiğinde, LED’ler için direnç değerleri genellikle akımı sınırlamak ve LED’i korumak için kullanılır. Eğer 12 V’luk bir besleme kullanılıyorsa ve LED’lerin direnç değerleri arttırılmak isteniyorsa, genellikle serideki dirençlerin değerleri arttırılabilir. Direnç değerlerinin arttırılmasıyla LED’e giden akım azalır ve bu da LED’in daha düşük bir parlaklıkla çalışmasını sağlar.
LED’ler aynı anda yanabilir, özellikle eğer aynı devre üzerinde birden fazla LED varsa ve bu LED’lerin her biri için yeterli akım ve voltaj sağlanıyorsa. Farklı renklerdeki LED’ler veya farklı devrelerdeki LED’ler bağımsız olarak veya belirli bir kontrol düzenlemesi ile aynı anda yanabilir. Bu, devrenin tasarımına ve LED’lerin nasıl bağlandığına bağlıdır.
No responses yet