Görsel 3.15’teki devrede NTC kullanılarak yapılan karşılaştırıcı devre görülmektedir. Referans olarak evirmeyen giriş potansiyometre ile 3 V’a ayarlanmıştır. ODA sıcaklığında yaklaşık 10 kΩ’luk dirence sahip NTC ucunda yaklaşık 6 V’luk bir gerilim düşer. Eviren girişteki 6 V evirmeyen girişteki 3 V’tan büyük olduğun için karşılaştırıcının çıkışı negatif olur. Ters polarma olan LED sönük durumdadır. NTC ısıtıldığında direnci düşer. NTC üzerindeki gerilim de düşer. NTC üzerindeki gerilim (Vg) 3 V’un altına düştüğünde Eviremeyen giriş, eviren girişin gerilim değerinden büyük olacağından çıkış pozitif olur ve LED yanar.
Görsel 3.15: Ntc’li karşılaştırıcı devre
MALZEME LİSTESİ
| Adı | Özelliği | Sembolü | Görünüşü | Miktarı |
| Opamp | 741(DIL-08 kılıf) | 1 adet | ||
| Direnç | 1k | 1 adet | ||
| Direnç | 10k | 2 adet | ||
| Potansiyometre | 10k | 1 adet | ||
| LED | Kırmızı | 1 adet | ||
| NTC | 10k | 1 adet |
İŞLEM BASAMAKLARI
- Ntc’nin oda sıcaklığında ve ısıtıldığında (havya kullanabilirsiniz) direnç değerini ölçüp Tablo 3.9’a yazınız.
- Görsel 3.15’teki devreyi kurunuz.
- Voltmetreyi evirmeyen girişe bağlayıp (Vref) 3V olacak şekilde potansiyometreyle ayarlayınız.
- Voltmetreyi eviren girişe (Vg) bağlayınız. Ntc oda sıcaklığında ve ısıltıldığında Vg noktasındaki gerilimi ve LED’in durumunu Tablo 3.10’a yazınız.
- Potansiyometreyle Vref değerini değiştirerek Ntc’nin sıcaklığa verdiği tepkiyi gözlemleyiniz.
DEĞERLENDİRMELER
Tablo 3.9: Ntc’nin Direncini Ölçme
| NTC | Ω |
| Normalde | |
| Isıtıldığında |
Tablo 3.10: Ntc Üzerine Düşen Gerilim
| NTC | Vg | LED (Yanık/Sönük) |
| Normalde | ||
| Isıtıldığında |
SORULAR
- Oda sıcaklığında yanan LED’in sıcaklık artınca sönmesi için devrede nasıl değişiklikler yapılabilir? Devreyi ters çalışacak şekilde tasarlayınız.
- Eviren ve evirmeyen uçlardan hangisi Vg, hangisi Vref seçilmiştir?
Sorularınızı cevaplamaya çalışayım:
- Oda sıcaklığında yanan LED’in sıcaklık artınca sönmesi için devrede nasıl değişiklikler yapılabilir? Devreyi ters çalışacak şekilde tasarlayınız. Eğer bir LED’in sıcaklık artışıyla sönmesini sağlamak istiyorsanız, bu durum genellikle bir NTC (Negatif Sıcaklık Katsayısı) termistör kullanılarak gerçekleştirilebilir. NTC termistörler, sıcaklık arttıkça dirençlerinin azaldığı bileşenlerdir. Bu durumda, NTC termistör LED’i besleyen devrede kullanılır ve sıcaklık arttıkça NTC’nin direnci azalır, buna bağlı olarak LED’e giden akım artar ve LED daha parlak yanar.
- Eviren ve evirmeyen uçlardan hangisi Vg, hangisi Vref seçilmiştir? Genellikle karşılaştırıcı devrelerinde evirmeyen uç referans voltajı (Vref) ile ilişkilendirilirken, eviren uç genellikle giriş voltajı (Vg) olarak kullanılır. Evirmeyen uç, karşılaştırıcının çıkışının yüksek olması için kullanılırken, eviren uç giriş voltajını tersine çevirerek karşılaştırma işlemini gerçekleştirir. Bu, genel bir tercih olmakla birlikte, devre tasarımına ve kullanım amaçlarına bağlı olarak değişebilir.
No responses yet