Görsel 2.2’deki devrede oda sıcaklığında (yaklaşık 25 °C) PTC’nin direnci yaklaşık 82 Ω’dur. Oda sıcaklığında 0,7 V’luk pozitif polarmasını R1 ve potansiyometre üzerinden alamayan transistörün beyz ucu transistörü kesimde tutacak ve LED sönük kalacaktır. PTC ısıltıldığında direnci artacak ve üzerine düşen gerilimde artacaktır. VBE gerilimi yaklaşık 0,7 V’a ulaştığında beyz polarması alan transistör iletime geçecek ve LED yanacaktır. İletime geçme sıcaklığı potansiyometre ile ayarlanabilir.
Görsel 2.2: PTC’li sıcaklıkta çalışan devre
MALZEME LİSTESİ
| Adı | Özelliği | Sembolü | Görünüşü | Miktarı |
| Transistör | BC237 (TO-92 kılıf) | 1 adet | ||
| LED | Kırmızı | 1 adet | ||
| Direnç | 1k | 1 adet | ||
| Direnç | 10k | 1 adet | ||
| Potansiyometre | 4,7k | 1 adet | ||
| PTC | 82R | 1 adet |
İŞLEM BASAMAKLARI
- PTC’nin devreye bağlantısını yapmadan önce oda sıcaklığında ve ısıtıldığında (Havya kullanılabilir.) direncini ölçüp Tablo 2.2’e yazınız.
- Görsel 2.2’deki devreyi kurunuz.
- Devreye enerji veriniz. LED’in oda sıcaklığında ve ısıtıldığında verdiği en iyi tepkiyi (veya referans sıcaklığını) potansiyometre ile ayarlayınız.
- Voltmetreyi transistörün beyz ucuna (B noktasına) bağlayınız.
- LED’in durumunu ve voltmetreyle ölçülen değeri Tablo 2.2’ye yazınız.
- PTC’yi havya ile ısıtınız.
- LED’in durumunu ve voltmetreyle ölçülen değeri Tablo 2.2’ye yazınız.
DEĞERLENDİRMELER
Tablo 2.2: PTC Üzerine Düşen Gerilim
| PTC | Direnç (Ω) | Beyz Gerilimi (V) | LED’in Durumu (Yanık / Sönük) |
| Oda sıcaklığında | |||
| Isıtıldığında |
SORULAR
- LED’in PTC ısıtıldığında sönmesi için devrede nasıl değişiklik yapmak gerekir?
- PTC’nin sağlamlık kontrolü nasıl yapılır, kısaca açıklayınız.
- Devrede PTC yerine NTC kullanılması, devrenin çalışmasını nasıl etkiler?
LED’in PTC (Positive Temperature Coefficient) bir termistörle ısıtıldığında sönmesini sağlamak için devre üzerinde bazı değişiklikler gerekebilir:
- PTC’nin Devre Konumu ve Bağlantıları: PTC, LED’in güç beslemesine bağlıysa, PTC’nin direnci yüksek sıcaklıkta artar. LED’in sönmesi isteniyorsa, PTC’nin bu artıştan dolayı LED’e bağlı gerilimi düşürebilecek şekilde devre ayarlanabilir.
- PTC’nin Direnç-Karakteristikleri: PTC’nin direnci genellikle sıcaklık arttıkça artar. Bu nedenle, PTC yüksek sıcaklıklarda direncini artırarak, LED’in üzerine düşen gerilimi azaltabilir ve dolayısıyla LED’in sönmesini sağlayabilir.
PTC’nin sağlamlık kontrolü, genellikle direnç değerlerinin belirli bir sıcaklık aralığında nasıl değiştiğini anlamak için yapılır. Bu, bir multimetre veya özel direnç ölçüm cihazlarıyla gerçekleştirilir. PTC’nin belirli sıcaklık aralıklarında doğru direnç değerlerini gösterip göstermediği kontrol edilir. Üreticinin belirttiği teknik verilerle karşılaştırılarak PTC’nin sağlıklı olup olmadığı belirlenir.
Devrede PTC yerine NTC kullanılması, devrenin çalışmasını önemli ölçüde etkileyebilir. NTC ve PTC termistörlerin direnç-ısı karakteristikleri zıt yönlüdür. Yani, PTC sıcaklık arttıkça direnci artar, NTC ise sıcaklık arttıkça direnci azalır. Bu, devre üzerindeki gerilim düşüşü ve akım değerlerinde farklı etkiler doğurabilir. Bu nedenle, PTC’nin yerine NTC kullanılması devrenin stabilitesini ve performansını değiştirebilir. Bu tür bir değişiklik yapılırken devrenin güvenliği ve beklenen performansı dikkate alınmalıdır.
No responses yet